Een warmtepompboiler is een compacte warmtepomp, gekoppeld aan een wateropslagvat (boiler). Het doel van de warmtepompboiler is om warm tapwater (o.a. douchewater) te maken. De woning verwarmen is niet het doel. Dat maakt de warmtepompboiler anders dan een ‘gewone’ warmtepomp.
Waarom kiezen voor een warmtepompboiler?
Niet iedere woning is geschikt om gasloos te verwarmen met een warmtepomp. Bij energielabel C of hoger is eerst betere woningisolatie vereist, anders wordt de gewenste binnentemperatuur niet bereikt. Je kan wél in vrijwel iedere woning zonder grote aanpassingen tapwater verwarmen met een warmtepompboiler, want de woningisolatie speelt geen rol. Dit maakt de warmtepompboiler een interessante (eerste) stap om energie te besparen en de woning te verduurzamen.
De warmtepompboiler is bovendien altijd een goed startpunt om de woning stap voor stap verder te verduurzamen (no-regret). Na verbetering van de woningisolatie, kan later bijvoorbeeld een tweede warmtepomp voor verwarming van de woning worden bijgeplaatst. Toch kan ook deze eerste stap het gasverbruik al aanzienlijk verminderen. De besparing hangt wel af van het aantal gezinsleden in het huishouden. Dat leggen we hieronder uit.
Welke impact heeft een warmtepompboiler op mijn woning?
De warmtepomp en de boiler passen samen in één behuizing: een binnenunit. Samen hebben ze de omvang van een koelkast (60x60x170). Er is geen aparte buitenunit nodig. De warmtepompboiler wordt opgesteld vlakbij de cv-ketel en gekoppeld aan de leidingen die warmtapwater transporteren door de woning. Door het ontbreken van een buitenunit is het aansluiten van een warmtepompboiler relatief eenvoudig. De binnenunit heeft, net als een wasdroger, alleen een doorvoer naar buiten nodig om koude lucht te kunnen afvoeren. De aanvoer van lucht haalt de warmtepompboiler uit de ruimte waarin hij is geplaatst.
Een warmtepompboiler koop je vanaf €2.000
Een huishouden met vier gezinsleden heeft –ruim ingeschat– een warmtepompboiler van circa 300 liter nodig. Een warmtepompboiler van 300 liter kost ongeveer €2.300 (incl. btw). Op dit bedrag kan nog wel de ISDE-subsidie van €650 tot €800 in mindering worden gebracht. Aan de andere kant komen er nog kosten bij voor de installatie, gemiddeld €500. Dat maakt de totale netto-kosten in dit voorbeeld ongeveer €2.000.
Circa 400 m3 gasbesparing bij 4 gezinsleden
Om het energie- en gasverbruik voor warmtapwater te schatten worden vuistregels gehanteerd. In huishoudens tot 3 gezinsleden wordt vaak uitgegaan van 1.000 kWh energie per gezinslid per jaar. Daarboven vlakt dit verbruik iets af. Voor een huishouden met 4 gezinsleden wordt gerekend met 3.500 kWh aan benodigde energie voor warmtapwater. Dit getal kan je omrekenen naar gasverbruik.
Bij een cv-ketel staat 3.500 kWh energie gelijk aan een verbruik van circa 390 m3 gas per jaar. De kosten daarvan zijn circa €290. Met een warmtepompboiler kan je dit bedrag aan gas besparen. Je krijgt er wel een stijging van de stroomrekening voor terug. Om dezelfde 3.500 kWh warmte op te wekken met een warmtepompboiler is per jaar tussen 1.000 en 1.250 kWh aan elektriciteit nodig. De kosten daarvan liggen tussen €210 en €260 per jaar. Netto is hier dus een besparing tussen €30 en €80 per jaar te behalen. Niet indrukwekkend, maar dit is ook niet het hele verhaal…
Warmtepompboiler + zonnepanelen = ‘warmwaterbatterij’
Een netto-investering van €2.000 terugverdienen met een besparing van maximaal €80 per jaar vraagt geduld. Sterker, in relatie tot de verwachte levensduur van warmtepompboiler is het de vraag of van terugverdienen überhaupt sprake kan zijn. Dat moet beter kunnen.
Zonnepanelen zijn hierin de sleutel. Een warmtepompboiler wordt interessanter in combinatie met zonnepanelen, omdat een warmtepompboiler de opgewekte zonnestroom kan omzetten in warmte die je op kan slaan. De warmtepompboiler functioneert dan eigenlijk als een ‘warmwaterbatterij’. Door zonnestroom om te zetten in warm water, wordt de opgewekte energie lokaal bewaard voor later gebruik (douchen), en niet teruggeleverd aan het energienet. Maar waarom is dat interessant?
Omdat het ‘terugleveren’ van stroom aan het energienet financieel steeds minder aantrekkelijk wordt. De salderingsregeling voor zonne-energie wordt afgebouwd, waardoor je deze opgewekte stroom beter lokaal (binnen de woning) kunt benutten. In plaats van €0,07 per kWh ontvangen bij teruglevering, gebruik je bij een warmtepompboiler deze stroom om zelf gas te besparen.
In het voorbeeld met de 4 gezinsleden van zojuist: 1.000 kWh zonnestroom (tegen €0,07) terugleveren aan het energienet levert €70 op. Diezelfde 1.000 kWh via een warmtepompboiler opslaan in een boiler met warmtapwater bespaart 390m3 gas en levert zo €290 per jaar op. Jouw ‘overtollige’ zonne-energie is daarmee ineens €220 per jaar meer waard geworden en de jaarlijkse besparing door de warmtepompboiler bijna verdrievoudigd (van €80 naar €220 per jaar).
Bijkomend voordeel: ‘gratis airco’ in de zomer
Douchen doe je ook in de zomer. Warmtapwater heb je dan net zo hard nodig als in de winter. De koude lucht die de warmtepompboiler als restproduct in de winter naar buiten afvoert, kan in de zomer worden gebruikt om een (naastgelegen) ruimte te koelen. Gratis airco dus, voor een deel van je huis.
Wat zijn de nadelen?
Een warmtepompboiler van 300 liter blijft een ‘koelkast’ die je ergens kwijt moet kunnen. Er zijn ook kleinere modellen (vanaf 90 liter), maar daar komt een huishouden met 4 gezinsleden nooit mee uit.
Zei je nou warmtepompboiler of zonneboiler?
Naast de warmtepompboiler is er ook de zonneboiler. Makkelijk door elkaar te halen, maar een zonneboiler werkt wezenlijk anders. Een zonneboiler bestaat uit zonnecollectoren op het dak en een boiler om het warme water in op te slaan. Zonnecollectoren lijken op zonnepanelen, maar ze wekken geen stroom op. De collectoren nemen de warmte van de zon op, en geven deze af aan het water dat door de leidingen in het paneel stroomt. Het grote voordeel is dat de warmte van de zon gratis is.
Het nadeel is dat in Nederland een zonneboiler vrijwel nooit voldoende capaciteit heeft om al het warmtapwater te maken; je bespaart ongeveer de helft van de energiekosten voor warmtapwater. Je hebt voor de andere helft dus altijd nog een andere oplossing nodig, zoals een warmtepomp of een cv-ketel. Zonneboilers zijn bovendien in vergelijking met warmtepompboilers tot twee keer zo duur in aanschaf en installatie.
