Hoe bereken je de besparing met een warmtepomp?

Met dit artikel als basiskennis kunnen we rekenen aan de besparing met een warmtepomp. Het begint met warmteverlies van de woning. Hiervoor worden kengetallen gebruikt.

Warmteverlies van een voorbeeldwoning uit 2016 bepalen

Voor een tweekapper uit 2016 wordt geschat dat het warmteverlies op een koude winterdag, ongeveer 38 watt per vierkante meter woonoppervlak bedraagt. Dat betekent dat de hele woning (van 150m2) bij een temperatuur van -10C buiten circa 5.700 watt, oftewel 5,7 kW aan warmte verliest. Voor oudere woningen met een lager energielabel is het verliesgetal aanmerkelijk hoger (bijvoorbeeld 80 watt in plaats van 38 watt).

De warmtefabriek moet deze hoeveelheid weggelekte energie tijdig kunnen aanvullen. Een warmtepomp van 5,7kW heeft als motor van deze fabriek voldoende vermogen om dat warmteverlies te kunnen compenseren. De allesbepalende voorwaarde is echter wel dat het warmteafgiftesysteem niet vereist dat een watertemperatuur wordt aangeleverd boven 55C.

Drie vuistregels

Laten we in dit rekenvoorbeeld aannemen dat deze relatief nieuwe woning beschikt over vloerverwarming, en dus warm te houden is bij een lage aanvoertemperatuur van 35C. Om nu te komen tot een begrijpelijke uitleg van de besparingsberekening zijn nog een drie vuistregels belangrijk om te kennen, naast de uitleg van (S)COP.

• Vuistregel 1: een kubieke meter (m3) gas bevat ongeveer 10 kWh aan warmte-energie;
• Vuistregel 2: een moderne cv-ketel haalt ongeveer 90% van die energie uit het gas;
• Vuistregel 3: het aantal uren per jaar dat een cv-ketel of warmtepomp moet draaien om de woning te verwarmen bedraagt (uitgedrukt in vollasturen) ongeveer 1.600 uur

Verbruikskosten van de warmtepomp afzetten tegen de cv-ketel

De nu volgende berekening van de besparing vergelijkt de jaarlijkse energiekosten van een cv-ketel (gas) met een toekomstig scenario waarin een warmtepomp dezelfde woning verwarmt met elektriciteit. Voor beide scenario’s geldt: als 1.600 draaiuren per jaar nodig zijn om de woning warm te houden, dan wordt per jaar 5,7 kW x 1.600 draaiuren = 9.120 kWh aan energie gebruikt. Deze hoeveelheid energie kan je op twee manier opwekken.

• Als dat met aardgas en een cv-ketel gebeurt, dan is het gasverbruik 9.120 kWh / 10kWh energie per kuub gas / 90% rendement van de cv-ketel = 1.013 m3 gas. Tegen €0,75 per m3 gas bedragen de kosten van 1.013 m3 gas circa €760 per jaar.
• Bij een aanvoertemperatuur van 35C kan een warmtepomp 9.120 kWh aan warmte maken met een seizoensefficiëntie (SCOP) van 5,0. De benodigde hoeveelheid elektriciteit bedraagt dan 9.120 kWh / COP 5,0 = 1.824 kWh. Tegen €0,21 per kWh bedragen de kosten van 1.824 kWh aan elektriciteit circa €385 per jaar.
• Het verschil tussen deze scenario’s is de geschatte jaarlijkse besparing op het verbruik: dit verschil bedraagt in dit voorbeeld dus €760 gas -/- €385 stroom = €375 per jaar.
• Wanneer je helemaal ‘van het gas gaat’ is de besparing echter groter, omdat je geen gasaansluiting meer nodig hebt, en dus ook geen aansluitkosten meer betaalt. Deze kosten bedragen circa €200 per jaar. De totale besparing is hier dus circa €575 per jaar.

Een berekening op hoofdlijnen

Deze berekening geeft een goede eerste indruk, maar dekt met nadruk alleen de hoofdlijn. Zo zijn de kosten voor het verwarmen van warmtapwater (douchewater) hierin nog niet uitgewerkt; afhankelijk van het aantal gezinsleden in het huishouden zijn ook hier nog kostenbesparingen op energie te halen. De meeste warmtepompen zijn namelijk nét iets efficiënter dan een gasketel in aanbieden van warmtapwater, in dit geval via een boiler. Ook de aanwezigheid van zonnepanelen heeft een positief effect op de mogelijkheid om geld te besparen met een warmtepomp. In latere artikelen zullen we dit verder toelichten.